Oleh Hafizah Iszahanid
Sikap malu jalani ujian awal antara punca penyakit lewat dikesan selain bebanan kos rawatan RM250j setahun
BARAH pangkal rahim tidak hanya sekadar penyakit wanita, tetapi pada masa sama turut memberi kesan dari segi ekonomi negara. Buktinya, pasti ramai yang terkejut jika dimaklumkan Malaysia terpaksa membelanjakan kira-kira RM250 juta setahun untuk menguruskan barah pangkal rahim - satu penyakit yang boleh dicegah dan dikesan seawal mungkin.
Daripada jumlah itu hanya sembilan peratus digunakan untuk ujian pengesanan awal barah pangkal rahim iaitu ujian Pap smear yang turut dirujuk sebagai lumuran pap.
Fakta ini diperoleh hasil kajian dua tahun mengenai barah pangkal rahim sebagai beban ekonomi negara diketuai Presiden Persatuan Pakar Perubatan Kesihatan Awam Malaysia, Prof Datuk Dr Syed Mohd Aljunid dan Pensyarah Jabatan Kesihatan Masyarakat, Universiti Kebangsaan Malaysia, Prof Madya Dr Sharifa Ezat Wan Puteh. Kajian di enam hospital kerajaan itu dilakukan sepanjang tahun 2006 hingga 2008.
Di peringkat global, Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) menganggarkan hampir 500,000 wanita diserang barah pangkal rahim setiap tahun. Dengan kadar kejadian yang begitu tinggi, tidak hairanlah kajian ini mendedahkan barah pangkal rahim turut menjadi beban ekonomi yang besar bagi rakyat Malaysia.
“Kos keseluruhan mencegah dan mengurus barah pangkal rahim terbahagi kepada penyaringan lumuran pap, rawatan prabarah dan peringkat seterusnya apabila barah menyerang. Tiada data terkini tentang kes yang sedia ada di Malaysia kerana inilah kali pertama kami menjalankan kajian untuk mengukur beban ekonomi penyakit ini di Malaysia.
“Namun, angka yang kami temui sangat mengejutkan. Kos menguruskan barah pangkal rahim di Malaysia berjumlah RM250 juta setahun sedangkan barah pangkal rahim sebenarnya boleh dikesan dan dicegah dengan ujian lumuran pap. Kebanyakan wanita masih malu, takut dengan doktor selain percaya kononnya ujian lumuran pap akan mendatangkan kesakitan. Sikap sedemikian menyebabkan negara terpaksa mengeluarkan perbelanjaan besar hanya untuk mengurus dan merawat barah pangkal rahim,” katanya.
Dr Syed Aljunid, berkata di seluruh Malaysia, hanya 40 peratus wanita yang tampil menjalani ujian lumuran pap manakala selebihnya tidak mengambil vaksin.
Barah pangkal rahim sememangnya tidak asing bagi wanita tempatan dan daripada keseluruhan kes barah, ia menduduki tempat kedua selepas barah payu dara. Kadar kejadian barah pangkal rahim pula 19.7 bagi setiap 100,000 penduduk, iaitu lebih tinggi daripada negara Asia yang lain dan negara barat.
Statistik daftar barah kebangsaan untuk tahun 2003 merekodkan 56.4 peratus barah pangkal rahim di negara ini membabitkan wanita Cina, 32.8 peratus Melayu dan 10.8 peratus India.
Malah setiap tahun, sejumlah 1,6000 kes baru dikesan dengan 3,000 kes dirawat di hospital kerajaan. Dari segi tahap umur, insiden barah pangkal rahim lebih tinggi di kalangan mereka yang berusia 50 hingga 69 tahun iaitu sebanyak 62.9 kes bagi setiap 100,000 orang manakala 50 peratus kes didiagnos antara usia 35 dan 55 tahun.
Namun, berbanding barah jenis lain, barah pangkal rahim sebaliknya boleh dikesan awal dengan ujian lumuran pap selain suntikan vaksin. Jika seseorang wanita sudah mencukupkan semua dos vaksin mencegah barah pangkal rahim, mereka sebenarnya masih perlu untuk membuat ujian lumuran pap.
Kebanyakan wanita Malaysia tidak mengambil vaksin disebabkan harga yang dianggap mahal. Anehnya, pada masa sama, mereka tidak pula mahu menjalani ujian lumuran pap yang jauh lebih murah dan turut ditawarkan secara percuma jika dilakukan di hospital kerajaan.
“Kaedah paling berkesan untuk mengesan dan mencegah barah pangkal rahim adalah menerusi ujian lumuran pap. Bagaimanapun daripada kajian mendapati hanya sembilan peratus daripada RM250 juta digunakan untuk penyaringan. Manakala 91 peratus adalah untuk mengurus dan merawat penyakit ini,” katanya.
Dr Syed Aljunid berkata kerajaan terlalu banyak memperuntukkan wang untuk rawatan dan pengurusan penyakit sedangkan perkara asas dalam pencegahan penyakit kurang mendapat sambutan.
“Dalam konteks ini, ujian lumuran pap adalah contoh paling jelas. Walaupun boleh melakukan ujian di hospital kerajaan atau mana-mana klinik kerajaan dan swasta, ramai wanita tidak mahu melakukannya atas rasa malu.”
Sebagai perbandingan, United Kingdom (UK) membelanjakan RM561.1 juta bagi penyaringan lumuran pap iaitu 56.2 peratus jumlah kos keseluruhan bagi pengurusan barah pangkal rahim. Bagaimanapun, disebabkan UK membelanjakan begitu banyak untuk penyaringan, mereka hanya membelanjakan RM437.3 juta atau 43.8 peratus untuk rawatan. Secara jelas ia menunjukkan penyaringan yang berkesan pada peringkat awal mengurangkan kelaziman dan beban ekonomi penyakit ini.
Dr Syed Aljunid berkata, kajian menunjukkan gabungan program vaksin dengan penyaringan lumuran pap dapat mempengaruhi keberkesanan kos pencegahan barah pangkal rahim.
“Kunci mengurangkan beban ekonomi barah di Malaysia ialah pencegahan. Kos penyaringan mengesan barah pangkal rahim dan vaksin terhadapnya pada peringkat awal adalah lebih berkesan berbanding rawatan penyakit itu,” katanya.
Rawatan yang disasarkan pada peringkat penyakit barah yang lebih lanjut tidak hanya rendah kadar kejayaannya tetapi lebih tinggi kosnya yang boleh dielakkan jika dikesan awal.
“Di sini, kebanyakan strategi penyaringan lumuran pap bergantung kepada peluang semata-mata. Penyaringan hanya dijalankan apabila wanita datang berjumpa doktor selepas bersalin kerana mendapatkan khidmat merancang keluarga atau semasa program penyaringan. Kami dapati kadar penyaringan lebih tinggi ini dapat menurunkan bilangan kes barah pangkal rahim. Ia juga dapat mengurangkan kos pengurusannya serta komplikasi kesihatan,” katanya.
Mengenal barah pangkal rahim
Barah pangkal rahim disebabkan oleh jangkitan kuman human papillomavirus (HPV). HPV sangat lazim ditemui. Tanpa vaksin lebih 50 peratus orang dewasa yang aktif seks akan dijangkiti HPV dalam hayat mereka.
Pangkal rahim secara saintifiknya bertindak sebagai laluan. Darah mengalir dari uterus melaluinya untuk ke vagina ketika haid. Pangkal rahim juga menghasilkan mukus yang membantu sperma bergerak ke dalam rahim. Ketika hamil, pangkal rahim tertutup rapat bagi melindung janin. Ketika proses kehamilan, pangkal rahim terbuka untuk membenarkan bayi lahir.
Barah pangkal rahim bermula seperti kebanyakan barah di mana-mana bahagian tubuh, ia bermula di dalam sel.
HPV memang dikaitkan sebagai punca utama penyebab barah pangkal rahim. Manakala faktor lain seperti merokok, sistem imun tubuh wanita, komplikasi pengambilan pil cegah hamil hanya sebahagian faktor-faktor lain yang dikaitkan dengan barah pangkal rahim.
Ini kerana HPV adalah virus yang sangat biasa ditemui pada lelaki dan wanita. Terdapat lebih 100 jenis HPV. Kira-kira 40 jenis HPV dikenali sebagai ‘HPV alat kelamin’ kerana ia akan menjejaskan sekurang-kurangnya bahagian itu.
Lebih 50 peratus orang akan mengalami satu daripada jenis HPV itu sekali dalam hidupnya. Manakala jenis HPV yang lebih berisiko tinggi (misalnya jenis 16 dan 18) pula akan menjadi punca barah pangkal rahim.
Jenis lain yang dianggap berisiko rendah adalah jenis 6 dan 11 yang boleh menyebabkan ketua dan keganjilan bukan barah di pangkal rahim. Namun, kesemua jenis HPV ini boleh menyebabkan keputusan ujian lumuran pap tidak normal.
Sesiapa saja yang terlibat dengan aktiviti di bahagian sulit boleh berhadapan dengan ‘HPV alat kelamin’ walaupun tanpa hubungan kelamin. Disebabkan HPV tidak menunjukkan sebarang tanda atau simptom, virus ini boleh dipindahkan tanpa mereka sendiri tahu. Malah seseorang itu boleh dijangkiti lebih daripada satu jenis HPV pada satu-satu masa.
HPV sangat mudah berjangkit. Malah, kebanyakan orang dijangkiti HPV pada tahun-tahun pertama mereka aktif dalam hubungan seksual. Justeru, ujian lumuran pap sangat disarankan.
INFO:
Faktor dijangkiti HPV
1) Tidak melakukan rutin ujian lumuran pap
2) Sistem tubuh yang lemah
3) Usia (barah pangkal rahim lebih banyak terjadi pada wanita berusia 40 tahun ke atas).
4) Ramai pasangan seks atau perempuan yang melakukan hubungan intim dengan lelaki yang banyak pasangan seks.
5) Merokok
6) Komplikasi penggunaan pil perancang dalam masa yang panjang
Pencegahan Barah Pangkal Rahim
Vaksin. Pada masa ini sudah ada vaksin yang ditawarkan kepada wanita bagi mengelak serangan barah pangkal rahim. Ada tiga dos vaksin yang perlu dipenuhi. Ia boleh diambil bagi anak gadis berusia dari usia sembilan tahun hingga 26 tahun.
Vaksin. Pada masa ini sudah ada vaksin yang ditawarkan kepada wanita bagi mengelak serangan barah pangkal rahim. Ada tiga dos vaksin yang perlu dipenuhi. Ia boleh diambil bagi anak gadis berusia dari usia sembilan tahun hingga 26 tahun.
Walaupun vaksin diambil, ujian lumuran pap masih lagi perlu dibuat setiap tiga tahun. WHO menyarankan ujian lumuran pap dibuat setahun sekali manakala bagi Kementerian Kesihatan, memadai tiga tahun sekali. Ujian lumuran pap perlu dilakukan oleh setiap wanita yang sudah berkahwin, wanita berusia 20 tahun ke atas dan wanita yang sudah putus haid.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan